Mural – cześć i chwała bohaterom

Generał Nikodem Sulik – Patron Zespołu Szkół w Dąbrowie Białostockiej.

   Nikodem Sulik urodził się 15 sierpnia 1893 roku w małej wsi Kamienna Stara w dawnym powiecie sokolskim w wielodzietnej rodzinie rolniczej. Trudności finansowe rodziny nie pozwalały na wysłanie chłopca na naukę do miasta, dlatego przez pierwsze lata Nikodem uczył się w domu oraz dorywczo w niedalekim Grodnie. Sam po latach pisał ,,uczył się a przerwami nieraz rocznymi, gdyż rodzice byli niezamożni, nauka prywatna droga”. Jednak w latach 1911- 1915 ukończył gimnazjum w Petersburgu. Planował wstąpić do Seminarium Duchownego, ale trudności finansowe zmusiły go do zmiany planów. W Petersburgu poznał Anielę przyszłą żonę. W sierpniu 1914 roku ( wybuchła I wojna światowa ) został wcielony do armii rosyjskiej, gdzie odbył 4-miesięczny kurs oficerski i uzyskał stopień chorążego. W 1915 roku z żołnierzami walczył na froncie wołyńskim, gdzie otrzymał najwyższe odznaczenie carskie ,,Złoty Oręż Św. Jerzego”. W trakcie walk został ranny i przez pół roku przebywał w szpitalu w Petersburgu, a później przez siedem miesięcy w  szpitalu na Krymie. W trakcie rewolucji bolszewickiej jako oficer armii carskiej odsunięty ze stanowiska i mimo wielkich starań nie udało się dostać do I Korpusu Polskiego gen. Józefa Dowbor- Muśnickiego. Pisał po latach ,,Do pułku jednak nie zostałem przyjęty, ponieważ nie byłem zdolny do służby i wciąż jeszcze chodziłem o lasce”. W roku 1918 przebywa u rodziców, gdzie prowadzi aktywną działalność w okolicy Grodna, Dąbrowy Grodzieńskiej (Białostockiej) , Sokółki, Różanegostoku. Tworzy polski oddział, który ochrania stacje kolejowe oraz zapobiega wywiezieniu zboża do Niemiec. 20 listopada 1918 roku zostaje aresztowany przez Niemców. Po zwolnieniu zostaje minowany Komendantem w Nowym Dworze. W styczniu 1919 roku rozpoczyna służbę w Wojsku Polskim jako dowódca Dywizji Litewsko- białoruskiej w Ostrowii Mazowieckiej w stopniu podporucznika. O Suliku pisano ,,bardzo dobry, inteligentny, pełen inicjatywy i zmysłu taktycznego dowódca kompanii”. W 1919 roku walczy w wojnie z bolszewikami w okolicach Baranowicz, Mińska, Borysowa gdzie został ranny. Po tych walkach  został przyjęty ,,w poczet oficerów zawodowch wojska polskiego”. Za bohaterską walkę otrzymał Krzyż Walecznych oraz order Virtuti Militari. W niepodległej Polsce otrzymywał awanse wojskowe, dowodził wieloma jednostkami wojskowymi w Grodnie, Suwałkach. Zawsze pozytywnie przedstawiany przez starszych dowódców. W trakcie kariery wojskowej poślubił ukochaną Anielę Tarasiewicz, ślub odbył się w Białymstoku. Rodzina Sulików składała się z sześciu osób. W latach 30-tych służył w Korpusie Ochrony Pogranicza, gdzie był dowódcą baonu ,,Dedarkały” , ,,Stołpce”, ,,Baranowicze” i ,,Sarny”. 1 października 1937 roku awansowany na stopień podpułkownika. W ,,Sarnach” zastał go wybuch II wojny światowej. 17 września 1939 roku  walczył przeciwko wojskom sowieckim w ciężkich walkach pod Szackiem, a następnie przedarł się do Warszawy, gdzie działał w konspiracji przeciwko Niemcom. Został wyznaczony na zastępcę okręgu wileńskiego , a w okresie Bożego Narodzenia 1939 roku z ramienia Związku Walki Zbrojnej objął funkcję Komendanta Okręgu Wileńskiego ZWZ. Używa tu pseudonimów ,, Ładyna”, ,,Jodko” , ,,Jod” , ,,Karol” , ,,Sarnowski”. 13 kwietnia 1941 roku zastaje  aresztowany pod Ostrą Bramą w Wilnie przez NKWD. Bity i torturowany przez Rosjan w więzieniu w Wilnie, Łubiance, Lefortowie zachował godną postawę żołnierską, nie zdradził. Większość jego kolegów i oficerów zginęło. Został skazany przez sowietów na śmierć, ale zawarty w tym czasie układ Sikorski – Majski gwarantował amnestię. Dzięki generałowi Andersowi został zwolniony z  więzienia 15 sierpnia 1941 roku i mianowany przez polskie dowództwo na stopień pułkownika. Doświadczenia wojskowe i organizacyjne płk. Nikodema Sulika zostało w pełni wykorzystane w Armii Polskiej w ZSRR. Jako szef kompanii mobilizacyjnej jeździł po obozach jenieckich i zbierał Polaków do Armii Polskiej. Od września 1941 roku był dowódcą pułku ,,Rysiów” w składzie 5 Dywizji Piechoty, z którą związał się do końca jej rozwiązania. 6 sierpnia 1943 roku z rozkazu gen. K. Sosnkowskiego Wodza Naczelnego Sulik został mianowany dowódcą 5 Kresowej Dywizji Piechoty, a z dniem 1marca 1944 uzyskał tytuł generała brygady. W kompanii włoskiej  w ramach 2 Korpusu walczy  pod Sangro, Volturno, Monte Cassino, Bolonią. Tam też zastaje ranny, kiedy łazik wjechał na minę. W uznaniu za zasługi  Sulik otrzymuje ponownie Virtuti Militari, Krzyż Walecznych i wysokie odznaczenia brytyjskie, włoskie i amerykańskie. Po zakończeniu walk 5 KDP i generał znajduje się w Anglii. Aktywnie działa wśród polskich żołnierzy i emigracyjnych organizacjach. Zostaje prezesem związku żołnierzy 5KDP. Nazywają go ,,Tatą – Rysiem”. Był też przewodniczącym Związku Harcerstwa Polskiego poza granicami kraju. Zmarł  14 stycznia 1954 roku w Londynie. W dniu 12 września 1993 roku w Dąbrowie Białostockiej i Kamiennej Starej odbyła się uroczystość powitania w Ojczyźnie i złożenia prochów gen. Nikodema Sulika i jego małżonki Anieli. Mszę świętą odprawił biskup polowy gen. brygady Sławoj Leszek Głódź. Następnie w asyście wojska i mieszkańców nastąpiło złożenie prochów do grobu przy Kościele Świętej Anny w Kamiennej Starej. Od 2002 roku jest patronem Zespołu Szkół w Dąbrowie Białostockiej.