Projekt „Odczytywanie popiołów” (J. Ficowski ) – śladami dąbrowskich Żydów
realizowany przez młodzież LO w Dąbrowie Białostockiej pod opieką nauczyciela języka polskiego Doroty Budzińskiej
Cel projektu:
Nasze miasto jest wielokulturowe i wieloreligijne. Od lat żyją w nim społeczności: polska, białoruska oraz tatarska. Niestety mieszkańcy zapomnieli o tym, że przez kilka wieków istniała również bardzo liczna grupa wyznawców judaizmu, która zniknęła w czasie drugiej wojny światowej. Odeszli żywi, ale pozostawili nam swoich zmarłych spoczywających na zabytkowym żydowskim cmentarzu.
Naszym celem jest przywrócenie pamięci o dąbrowskich Żydach oraz ukazania obrazu przedwojennej Dąbrowy Białostockiej. Działania mają przede wszystkim wymiar edukacyjny skierowany do młodych ludzi, którzy poprzez wspólną pracę uczą się historii miejscowości i poznają tragizm Holocaustu. Praca nad projektem uczy nie tylko współdziałania, ale również tolerancji i poszanowania dla inności narodowej i religijnej.
Projekt będziemy realizować przy współpracy z zaprzyjaźnionymi szkołami średnimi z Mołodeczna (Białoruś) i Kalwarii (Litwa), z miejscowymi drużynami harcerskimi, M – G Ośrodkiem Kultury, IPN. w Białymstoku, Towarzystwem Genealogicznym Ziemi Sokólskiej oraz wieloma osobami dobrej woli, w tym naszymi absolwentami.
Kto nam pomaga:
Starosta i Wicestarosta Powiatu Sokólskiego – Piotr Rećko i Jerzy Białomyzy;
Burmistrz Miasta i Gminy Dąbrowa Białostocka – Romuald Gromacki;
Dyrektor Zespołu Szkół im. gen. N. Sulika w Dąbrowie Białostockiej – Jarosław Budnik;
Miejsko – Gminny Ośrodek Kultury w Dąbrowie Białostockiej – Aleksandra Szczerba;
Prezes Towarzystwa Genealogicznego Ziemi Sokólskiej – Daniel Bućko;
Pan dr Tomasz Wiśniewski – autor znakomitych publikacji o Żydach Białostocczyzny, pisarz, reżyser, badacz i pasjonat
oraz wiele innych osób, którym bliska jest przeszłość „małej ojczyzny”.
Działania:
- Zamieszczenie ogłoszeń o poszukiwaniu świadków historii międzywojennej i wojennej Dąbrowy, ze szczególnym uwzględnieniem społeczności żydowskiej, w lokalnych mediach.
- Nawiązanie współpracy z IPN- em w Białymstoku, Towarzystwem Genealogicznym Ziemi Sokólskiej, Fundacją Ochrony Mienia Żydowskiego, Muzeum Historii Żydów Polskich „POLIN”, Żydowskim Instytutem Historycznym, Archiwum Białostockim, Ambasadą Izraela w Polsce, mediami oraz osobami, które są zainteresowane tematyką żydowską.
- Zebranie informacji o przeszłości miejscowości i jej mieszkańców.
- Wywiady z najstarszymi osobami, żyjącymi w Dąbrowie i okolicy, które pamiętają społeczność żydowską i wygląd miasteczka sprzed wojny (zapis rozmów).
- Utrwalenie relacji świadków poprzez nakręcenie filmu.
- Objęcie opieką żydowskiego cmentarza.
- Umieszczenie tablicy i znaku informacyjnego prowadzącego do cmentarza.
- Sporządzenie planu cmentarza, ewidencja zachowanych macew i uwiecznienie ich na fotografiach.
- Przygotowanie wirtualnej mapy przedwojennej Dąbrowy i zaznaczenie miejsc związanych z religią i kulturą Żydów ( ze szczególnym uwzględnieniem synagog).
- Cykl lekcji w dąbrowskim liceum poświęcony wielokulturowości Dąbrowy. ( 5 lekcji)
- Konferencja naukowa dotycząca historii miasta i losu dąbrowskich Żydów.
- Sporządzenie bibliografii wszelkich dostępnych źródeł o dąbrowskich Żydach.
- Wydanie publikacji o historii dąbrowskich Żydów, przetłumaczenie jej na język angielski.
- Przeprowadzenie konkursu wśród młodzieży na projekt tablicy pamiątkowej i okładki publikacji.
- Wyjazd studyjny na Białoruś i Litwę w celu zwiedzenia miejsc związanych z Żydami i włączenie tamtejszej młodzieży do naszego projektu.
- Podjęcie próby odnalezienia potomków dąbrowskich Żydów.
Odkrywamy dawną wielokulturowość miasta, tworzoną także przez społeczność żydowską. Proponujemy ciekawe zajęcia oraz niezwykłe spotkania z przeszłością i ludźmi – świadkami minionych czasów.
Zanim się dowiesz, kim jesteś i gdzie zmierzasz, najpierw musisz wiedzieć, skąd pochodzisz.
( przysłowie żydowskie)